Leio na
primeira página do jornal que um empresário chinês decidiu conceder aos seus
empregados uma certa “licença infelicidade”. O direito a faltar ao trabalho,
algumas vezes por ano, por estar passando por um momento de infelicidade. Fico
a imaginar como lhe sobreveio a ideia. Talvez de um diálogo singelo com seu
trabalhador:
– Por que
faltaste ontem ao trabalho, meu jovem?
– Eu estava
muito triste, meu patrão.
– Ah, lamento.
Pode-se saber por que?
– Pode-se, mas
não importa. Todo mundo fica triste de vez em quando.
Silêncio.
O patrão:
– Pois é justo.
Trabalhar em estado de infelicidade infelicita o trabalhador e o fruto do
trabalho. E isso acontece de tempos em tempos, por ser da natureza humana. Que
os meus trabalhadores permaneçam em casa, nesses dias sombrios, até que se lhes
reacenda uma luz no espírito. É justo.
Fico eu a
cogitar se o chinês será mais infeliz que o brasileiro, o guatemalteco ou o marroquino.
Ou o hindu, o tcheco, o indonésio. Se seria o caso de medir a infelicidade dos
povos, do mesmo modo como se mede a sua felicidade – para destaque dos
escandinavos, campeões da modalidade.
Acho que não. A
felicidade talvez se possa medir; a infelicidade é sempre imensurável.
pri (mal)feliĉo
Mi legis sur la unua paĝo de
ĵurnalo, ke ĉina entreprenisto decidis permesi al siaj dungitoj ian
“forpermeson pro malfeliĉo’ Nome, la rajton manki en la laboro, kelkfoje dum la
jaro, se ili trapasas momenton de malfeliĉo. Mi imagas, kiel venis al lia
kapo tiu ideo. Eble tio estis simpla dialogo kun lia laboristo:
— Kial vi ne ĉeestis hieraŭ
en la laborejo, kara junulo?
— Mi estis malĝoja, mia
mastro.
— Ho mi bedaŭras. Ĉu oni
povas scii, kial?
— Oni povas, sed tio ne
gravas. Ĉiu homo malĝojiĝas, foje.
Silento.
La mastro:
— Nu, estas juste. Labori en
stato de malfeliĉo malfeliĉigas la laboriston kaj la frukton de lia laboro. Kaj
tio okazas, de tempo al tempo, ĉar ĝi estas la homa naturo. Miaj laboristoj
restu hejme, dum tiuj ombraj tagoj, ĝis lumo revekiĝas en ilia spirito. Estas
juste.
Mi konjektas, ĉu ĉinoj estas
pli malfeliĉaj ol brazilanoj, gvatemalanoj, aŭ marokanoj. Aŭ hindoj, ĉeĥoj,
indonezianoj. Ĉu indus mezuri la malfeiĉecon de popoloj, same kiel oni mezuras
ilian feliĉon — en ĉi tio elstaras skandinavoj, ĉampionoj en tiu fako.
Mi supozas, ke ne. Feliĉon
eble oni povas mezuri; malfeliĉo estas ĉiam nemezurebla.