Usono liberigis la mondfaman armil-komerciston kaj esperantiston Viktor But kontraŭ la mondfama korbopilkisto Brittney Griner. La interŝanĝo de malliberuloj estis diskutita dum monatoj, kaj fine oficiale anoncita la 8-an de decembro.
La usona korbopilkisto Brittney Griner ludis profesie en Rusio kaj estis arestita en la Moskva flughaveno Ŝeremetjevo komence de februaro, antaŭ la komenco de la grandskala invado de Ukrainio. En la bagaĝo de Griner estis trovitaj kartoĉoj por elektronika cigaredo kun spuroj de haŝiŝa oleo.
En Usono tuj aperis suspektoj, ke la aresto havas politikajn kialojn. En aŭgusto ŝi estis kondamnita al naŭ jaroj en malliberejo pro kontrabando de drogoj.
La mondkonata rusa armil-komercisto Viktor But, kiun Usono nun promesis liberigi interŝanĝe kontraŭ Brittney Griner, longe loĝis en Belgio, sed en 2002 Interpol dissendis ordonon pri lia aresto, kaj li fuĝis al Rusio.
Li fine estis arestita en Tajlando en marto 2008, post longa operaco de la usona kontraŭdroga agentejo DEA, kaj transdonita al Usono en 2010. Tie li estis kondamnita al 25 jaroj en malliberejo.
Viktor But naskiĝis en soveta Taĝikio en 1967, poste studis en prestiĝa militista lingva instituto en Moskvo kaj estis sendita al Afriko kiel milita interpretisto. Post sia reveno li uzis la kaosan situacion lige kun la disfalo de Sovetio, malmultekoste luante kelkajn ekssovetiajn aviadilojn kaj dungante senlaborajn ekssovetiajn pilotojn.
La aviadiloj estis poste uzataj por liveri enormajn kvantojn da armiloj al diversaj internaj militoj en Afriko. Poste lia komerca agado rapide vastiĝis, kaj li iĝis unu el la plej konataj armil-komercistoj en la mondo.
Viktor But krome estas esperantisto. La lingvon li lernis en Taĝikio, kie li komence de la 1980-aj jaroj estis membro de la Esperanto-klubo de la ĉefurbo Duŝanbe.
En rusia diskutforumo de esperantistoj en 2009 aperis informo de la veterana taĝikia esperantisto Firdaŭs Ŝukurov, laŭ kiu la landa asocio de UEA en Taĝikio eĉ skribis leteron al Viktor But, post kiam lia aresto iĝis konata.
En la letero la landa asocio de UEA skribas interalie: “Ni tre volas, ke la vero rapide gajnu la superecon, Vi povu liberiĝi kaj reiri al via agado por la bono de la socio.” La letero tamen fine neniam estis sendita al la mondfama esperantisto kaj armilkomercisto.
La 8-an de decembro la usona prezidento Joe Biden anoncis, ke Brittney Griner jam estas en aviadilo kaj survoje hejmen. En Rusio Dmitrij Peskov, la gazetara sekretario de prezidento Vladimir Putin siavice anoncis, ke la aviadilo de Viktor But la vesperon de la 8-a de decembro surteriĝos en Moskvo.
La interŝanĝo de malliberuloj inter Usono kaj Rusio ŝajne okazis en Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj.