o corvo insolente

 PSV-05/2025

 No último sábado, nosso pequeno Clube de Leitura da
Associação Paulista de Esperanto discutiu “O Corvo”, de Poe. Foram quatro
traduções do famoso poema, cada uma com uma proposta diferente de transposição.
Uma simples leitura (de preferência em voz alta, para captar a musicalidade das
rimas e métricas) permite perceber o desafio que cada tradutor enfrentou.

A simbologia do texto fascina. O Corvo – Destino ou
Fatalidade – entra pela janela, e não pela porta, e interrompe a leitura de
textos de “Ciência Ancestral”, em que o poeta buscava, em vã procura, consolo
pela perda da amada. A ave petulante pousa sobre o busto de Atena – a deusa da
Sabedoria e da Razão – em evidente postura de supremacia. E repete, a cada
contestação do homem enlutado: “Nunca mais!…”. A ave é negra como a noite, e
parece provir das profundezas de Plutão, o deus do submundo. O poema termina e
ela permanece ali, sobre Palas Atena, para sempre.

O estadunidense Edgar Allan Poe morreu aos 40 anos de idade,
de alcoolismo. Seu poema se transformou num desafio para tradutores, mundo
afora. Só para o Português, são mais de cinquenta versões d’ O Corvo.

Mas o verdadeiro desafio ele deixou aos leitores – cada um a
refletir sobre o que diria a um corvo insolente que invadisse a sua sala, altas
horas, e repetisse, abusado: “Nunca mais!…”

La aroganta korvo

La   ĵus pasintan sabaton, nia eta Legoklubo de
Esperanto-Asocio de San-Paŭlo diskutis pri “La Korvo”, de Poe. Estis kvar
tradukoj de la fama poemo, ĉiu kun malsama propono de translingvigo. Per simpla
legado (prefere voĉa, por ke oni kaptu la muzikecon de rimoj kaj metrikoj) oni
perceptas la defion, kiun ĉiu tradukinto alfrontis.

La simbologio de la teksto estas
rava. La Korvo — Destino aŭ Fatalo — envenas tra fenestro kaj ne tra la pordo,
kaj interrompas la legadon de tekstoj pri “Antikva Scieno”, en kiuj la poeto
vane serĉadis konsolon pro la perdo de amatino. La senhonta birdo eksidas sur la
busto de Ateno — diino de Saĝo kaj Racio — laŭ evidenta sinteno de supereco.
Kaj ĝi ripetadas, post ĉiu kontesto de la funebranta homo: “Neniam plu!…” La
birdo estas nigra kiel nokto, kaj ŝajnas deveni el la profunda regno de
Plutono, la dio de la subtera mondo. La poemo finiĝas kaj ĝi tie restadas, sur
Palas Ateno, por ĉiam.

La usonano Edgar Allan Poe
mortis 40-jaraĝa, de troa drinkado. Lia poemo fariĝis defio por tradukistoj,
tra la tuta mondo. Nur en la portugala lingvo, ekzistas pli ol kvindek versioj
de La Korvo.

Sed la veran defion li lasis al
la leganto — nome pensi pri tio, kion li dirus al korvo aroganta, kiu invadus
lian vizitoĉambron kaj senĉese ripetadus: “Neniam plu!…”.