La mondfama financisto George Soros ne forgesis pri sia esperantista junaĝo. Post la 100-jara jubileo de la iama prezidanto de UEA, Grégoire Maertens. Soros aparte dankis al Maertens pro helpo kiu ebligis al li partopreni en la IJK en 1947, kiam li havis malfacilaĵojn enveturi en Brition.
La fama financisto kaj mecenato George Soros estas filo de la konata esperantisto Tivadar Soros (Teodoro Ŝvarc). La juda familio transvivis la holokaŭston en Budapeŝto. Ankaŭ George Soros junaĝe lernis Esperanton, kaj efektive dank’ al Esperanto en 1947 sukcesis ekloĝi en Britio, kie li komencis siajn studojn pri ekonomiko.
George Soros en 1947 estis nur 17-jara. Helpis al li ses jarojn pli aĝa belga esperantisto, Grégoire Maertens, kiu poste dum pluraj jaroj estis la prezidanto de UEA, kaj kiu komence de 2024 iĝis 100-jara.
Laŭ informoj en la postparolo Maskerado ĉirkaŭ la morto, la ĉefverko de Tivadar Soros, la patro kaj la filo Soros en 1947 sukcesis eniri la 12-personan hungaran grupon, kiu partoprenis la tiujaran Universalan Kongreson en Berno, Svisio.
De tie la filo George Soros veturis al Britio por partopreni la unuan postmilitan kongreson de TJO, la organizaĵo kiu poste iĝis la nuna TEJO. En Britio li poste ekstudis ĉe Londona universitato.
La vojaĝo al Britio tamen ne estis tute simpla. Necesis dokumentoj, kiuj mankis al George Soros. La urba administracio en Bruĝo apenaŭ povis oficiale ion fari, sed iel Maertens sukcesis havigi konvinkajn paperojn.
Pri tio memorigas la (anglalingva) gratula mesaĝo, kiun George Soros jam post la jubilea dato sendis al sia iama helpinto Grégoire Maertens:
Lastatempe mi aŭdis, ke la 1-an de januaro vi festis vian centan naskiĝtagon. Multajn gratulojn! Mi bone memoras, ke post la Esperanto-kongreso en Berno en 1947, anstataŭ reiri al Hungario, mi veturis kun vi al via hejmo en Bruĝo. Tie vi kaj via familio helpis min prepari la paperojn, kiuj ebligis al mi enveturi Unuiĝintan Reĝlandon, kaj ni kune iris al la junulara Esperanto-renkontiĝo en Ipswich. Via helpo estis grava kaj mi restas eterne danka al vi kaj via familio. Feliĉan naskiĝtagon!
Efektive George Soros ne nur ĉeestis, sed samkiel Maertens ankaŭ aktive partoprenis la laborojn de la IJK en Ipswich. La diskutoj en la tiama TJO cetere similis al tiuj en la nuna TEJO.
Laŭ raporto en la revuo La Juna Vivo (n-ro 118), pri laborkunsido de TJO okazinta la 20-an de aŭgusto, Maertens opiniis, ke “ne estas konsilinde, ke tro multe da laboro estu en la manoj de malmultaj funkciuloj”. Soros siavice proponis doni al ĉiuj membroj ian funkcion en la asocio.
George Soros evidente reprezentis en la IJK la TJO-sekcion de Hungario, ĉar li dum la sama laborkunsido deklaris, ke la hungara sekcio reprenas sian proponon pri la aliĝo de TJO al Monda Federacio de Demokratia Junularo. Tiu propono jam pli frue samjare estis malaprobita de la estraro de TJO.
Monda Federacio de Demokratia Junularo estis fondita en Budapeŝto en novembro 1945, tuj post la fino de la dua mondmilito. Ĝi unuigis komunismajn kaj socialismajn junularajn organizaĵojn en diversaj landoj.
En la sama laborkunsido George Soros pledis por “migranta propaganda komisiono”. Tiu propono estis akceptita, kun la kompreno, ke la bicikladan propagandon de Esperanto klopodu organizi George Soros mem.
Tamen ne ŝajnas ke li multe aktivis en la Esperanto-movado post tio. Anstataŭe li koncentriĝis al siaj studoj pri ekonomiko. Kiel financisto li poste iĝis unu el la plej riĉaj homoj en la mondo, kaj fondis multajn projektojn por fortigi demokration en la landoj de la iama sovetia imperio.
Li tamen ne tute forgesis Esperanton, kaj en 2010 li eĉ ĉeestis simpozion de UEA, dum kiu estis prezentita angla traduko de Modernaj Robinzonoj, verko de lia patro pri militkaptiteco en Rusio post la unua mondmilito.
Post la simpozio, ĵurnalisto demandis al George Soros, ĉu frazoj de Esperanto ankoraŭ restas en lia memoro. Senhezite li citis: “Eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan.”
Pli pri la temo:
- Grégoire Maertens 100-jara
- Kiel diri “miliardulo” en Esperanto? [2010]
- George Soros ĉeestis simpozion de UEA [2010]