En februaro 1922 la usona periodaĵo Amerika Esperantisto aperigis alvokon sendi helpon al malsatantoj en soveta Ruslando. En la rubriko ”Antaŭ cent jaroj” ni republikigas diversmaniere atentindajn ĉerpaĵojn el Esperanto-gazetoj.
La revuo Amerika Esperantisto estis fondita en 1906 kaj en 1908 iĝis la oficiala organo de Esperantista Asocio de Norda Ameriko (EANA). En 1956 EANA estis eksigita kiel landa asocio de UEA post kiam ĝi sub la influo de makartismo lanĉis denuncan kampanjon kontraŭ UEA. Kiel landa asocio anstataŭe estis akceptita ELNA (Esperanto-Ligo por Norda Ameriko).
Post tio EANA perdis sian signifon kaj en 1963 Amerika Esperantisto ĉesis aperi. En la 1920-aj jaroj ĝi tamen estis la ĉefa gazeto de la usona movado. En la kolekto de Aŭstria Nacia Biblioteko en cifereca formo legeblas la jarkolektoj 1906–1931.
La alvoko, kiu aperas en la januara numero de la jaro 1922, temas pri la tiama malsatego en Soveta Rusio, kaŭzita de la unua mondmilito, poste la revolucio, interna milito kaj la militkomunismo.
La ”Ligo de Tut-pacifika Oceano”, nome de kies loka branĉo estis sendita la alvoko, ŝajne estas la iom obskura organizaĵo PPU (Pan Pacific Union), ligita kun la internaciisma movado en Havajo. En la komenco de 1922 ankoraŭ ne ekzistis Sovetio, kaj la plej orienta parto de Rusio, ĉe la Pacifiko, apartenis al la Respubliko de Fora Oriento.
La teksto de 1922 aperas ĉi-sube senŝanĝe. La vorto ”apartaĵo” (anstataŭ ”sekcio”) ŝajnas esti paŭsaĵo de la rusa vorto отделение (apartigo/sekcio).
Alvoko de Siberia Apartaĵo de la Ligo de Tut-pacifika Oceano pri helpo al malsatantoj de Ruslando kaj Siberio.
Ruslando malsatas……
Dek centraj kaj apudvolgaj gubernioj ne kolektis de kamparo eĉ bezonatan kvanton da semoj por la semado dum sekvanta jaro.
Jam nuntempe loĝantaro sin nutras per herbo, bero, kaj arbŝelo; miloj da senkulpaj virinoj kaj infanoj pereadas de malsato. Mizero – ne estinta ankoraŭ dum la tuta historio de la homaro pro sia grandamplekseco!
Malsatantoj bezonas tutmondan helpadon, milionojn da dolaroj kaj milionon da pudoj de provizaĵo. Siberio, estinta grenejo de Ruslando, tiomgrade suferas mem de malbona rikolto, ke eĉ al ĉi-tiea loĝantaro minacas la morto de malsato, precipe al malsata popolamaso, kiu el Ruslando nun moviĝas ĉi tien por serĉado de manĝaĵo, pleniginte per si la tutan Okcidentan Siberion.
Por Siberio la mizero devas esti ankoraŭ pli granda, ĉar de Okcidento siberia loĝantaro ne povas ricevi provizaĵon pro malsateco de eŭroprusa loĝantaro, kiu mortante de malsato ne preterlasas grenajn transportojn, se eĉ ili estus veturigataj per tankoj kaj kirasvagonaroj.
Por Siberio restas sola vojo, per kiu ĝi povus ricevadi provizaĵon, nome: trans Vladivostok per fervojo.
Siberia apartaĵo de ligo de tut-pacifika-Oceano en urbo Vladivostok, unuiĝinte kun ĉi-tieaj apartaĵoj kaj filioj de aliaj internaciaj organizaĵoj kaj kun ”Apudmara komitato societaj organizaĵoj de urbo Vladivostok por helpado al malsatantoj de Ruslando” sin turnas al vi, loĝantoj de pacifik-oceanaj landoj kun varmega alvoko:
Sendu al ni en urbon Vladivostok, al oficejo de komitato de Siberia Apartajo (Pan Pacific Union) senprokraste grenon, monon, kaj medicinan helpaĵon.
Mem organizu komitatojn por savado de malsatanta rusa popolo! Kredantoj! ne forgesu la plej altajn fundamentojn de humaneco kaj amon al proksimuloj!
Homoj de scienco kaj arto, kiel pereige influos ekonomia detruaĵo de Ruslando je bilanco kaj amplekseco de tutmonda vendokampo.
Laborista klaso! vi, kiu mem bone konas malsaton kaj mizeron, subtenu nian laboran popolon en tiu-ci terura momento.
Sciu, ke ĉiu oferaĵo via estos senprokraste liverita de ni laŭ via destino.
Oficialaj reprezentantoj viaj ĉi-tie en urbo Vladivostok, kiel honoraj komitatanoj de Siberia Apartajo de Ligo de Tut-pacifika Oceano ĉiam havas eblecon kontroli nian agadon.
Prezidanto: Profesoro, Doktoro de civila juro S. P. Nikonov
Vic-Prezidanto: Profesoro-ekonomisto A. N. Petrov
Komitatanoj: Profesoro de internacia juro M. P. Golovačev, Profesoro orientalisto A. V. Grebenŝĉikov
Kasisto: A. K. Zabego
Sekretario: G. I. Certkov
